Wojciech Karpiński
Portret Czapskiego
Warszawa, Zeszyty Literackie, 2007
Kiedy się czyta książkę Karpińskiego o Czapskim, ten staje się obecny — cóż lepszego mógłbym o jego książkowym portrecie powiedzieć. Karpiński tak intensywnie zagłębia się w rozmowę z Czapskim, że jakby zapominał o wycelowanym w piszącego obiektywie czytelnika, Czapski najprościej dochodzi do głosu; mówią o wielu rzeczach, które ich obu pasjonują.
Jacek Woźniakowski
Czapski nigdy nie przestał być namiętnym obserwatorem świata. Zmieniają się u niego metody pracy twórczej. Stała w zmienności pozostaje osobowość artysty: malarza, pisarza, żołnierza, działacza, niezwykłego świadka wieku [...]. Pozostawił po sobie błysk rozświetlającego widzenia, melodię zdania, umiejętność twórczego łączenia wielu zjawisk, umiejętność uczenia się od innych i pozostawania sobą — w ciągłych przemianach. Jego obrazy, jego teksty, rozrzucone po świecie ślady jego osobowości stanowią przede wszystkim szkołę widzenia. To jest skarb, który może objawić się każdemu, kto patrzy na jego obrazy lub pochyla się nad jego książką, czy będzie to w Paryżu, czy w Maisons-Laffitte, w Warszawie czy w Józefowie, gdzie mieszkał przed samą wojną, w Pradze, gdzie się urodził, czy w Petersburgu, gdzie chodził do szkół, czy gdziekolwiek indziej.
Wojciech Karpiński
Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie, 1996
Wydanie francuskie
Portrait de Czapski
Lausanne, L’Age d’Homme, 2003.
Tłum. Gérard Conio