Galeria Zbigniewa Karpińskiego (1906-1983)

architekta, profesora Politechniki Warszawskiej, autora Ściany Wschodniej w Warszawie, ojca Wojciecha Karpińskiego

 

Ściana Wschodnia w Warszawie (1962-1969)

Inne, wybrane realizacje architektoniczne


Kalendarium życia i twórczości

1902

Ślub Franciszka Karpińskiego (1874–1932) i Henryki (Henrietty) Dienheim-Brochockiej (1884–1951), rodziców Zbigniewa Karpińskiego.

1904

16 czerwca — w Petersburgu rodzi się Wanda Karpińska (zm. 1993), siostra Zbigniewa, historyk sztuki.

1906

4 kwietnia / 17 kwietnia (wg nowego stylu) — w Petersburgu w mieszkaniu przy ul. Możajskiej 27 m. 51 rodzi się Zbigniew Karpiński.

1909

Rodzina Karpińskich przenosi się do Łasku koło Łodzi, gdzie Franciszek Karpiński otrzymuje posadę inżyniera powiatowego. 

27 marca — w Łasku rodzi się Światopełk Karpiński, brat Zbigniewa, poeta.

1911

Rodzina Karpińskich przenosi się do Łodzi, gdzie zamieszkują przy ul. Piotrkowskiej 107. Franciszek Karpiński obejmuje funkcję architekta miejskiego. 

1913 

1 marca — w Gatczynie koło Petersburga umiera Konstanty Dinheim-Brochocki, dziadek Zbigniewa.

Rodzinny wyjazd do Włoch, zwiedzanie Wenecji. 

1914 

Po wybuchu I wojny światowej Henryka Karpińska wyjeżdża wraz z dziećmi do Gatczyny pod Petersburgiem do swojej matki Anny Henryki Dienheim-Brochockiej z domu Wojnicz. Ojciec Zbigniewa Franciszek Karpiński zostaje powołany do wojska carskiego jako inżynier w randze pułkownika.

1916

Rodzinny wyjazd na Krym. Przenosiny do Dubrownej, a następnie Orszy, gdzie Franciszek Karpiński nadzorował budowę mostów. 

1917

Wyjazd z Orszy do Mińska.

1918

Powrót do Łodzi. Rodzina Karpińskich zamieszkuje przy ul. Dzielnej 37 (obecnie ul. Narutowicza). Zbigniew Karpiński zostaje przyjęty do drugiej klasy szkoły Zgromadzenia Kupców w Łodzi, w szkole rozpoczyna lekcje rysunku.

1920

Lekcje rysunku u zaprzyjaźnionego z rodziną malarza Stanisława Niesiołowskiego. Od tego czasu wakacje spędza z ojcem na budowach, przygotowując się do studiów architektonicznych. 

1925

Wyjazd do Rumunii z delegacją przedstawicieli szkół polskich. 

Podjęcie studiów na Politechnice Warszawskiej. Pierwszy warszawski adres to ul. Chmielna.

1928

Początek podróży po Europie organizowanych przez Związek Słuchaczów Architektury. Zwiedzali m.in. Paryż, Hiszpanię (Madryt, Toledo, Sewilla, Granada, Kordoba), Włochy (Wenecja, Florencja, Rzym), Ateny, Konstantynopol.

1929–1932

Praca w pracowni architektonicznej ojca, współpraca przy projektach domów mieszkalnych w Regnach.

1932

Śmierć ojca.

I nagroda w Konkursie Związku Słuchaczów Architektury na wzorcowy sklep (wraz z Piotrem Lubińskim). 

1933

Praca z Janem Bochniakiem w Gdyni przy konkursie na lotnisko w Oksywiu. 

1933–1934

Praca na budowach Kazimierza Tołłoczki i Józefa Szanajcy.

1934

Wygrana konkursu Stowarzyszenia Architektów Polskich na gmach Sądu Okręgowego w Gdyni (realizacja 1935).

Ślub siostry Wandy Karpińskiej ze Zbigniewem Dreckim. 

1935

Praca z Bohdanem Pniewskim przy konkursie na gmach Sądów Grodzkich w Warszawie.

1938

Ślub ze Stanisławą Zatwarnicką (1912–2005), inżynierem ogrodnikiem z majątku na Czerniakowie. Małżeństwo zamieszkuje przy ul. Bacciarellego 4 w budynku należącym do Marii (Marichetty) Czapskiej. 

1938–1939

Stanowisko starszego asystenta w Zakładzie Projektowania Wiejskiego u prof. Aleksandra Bojemskiego na Politechnice Warszawskiej. 

1939

Realizacja gmachu Ośrodka Wychowania Fizycznego przy ul. Podskarbińskiej w Warszawie.

1939

We wrześniu wyrusza do Lwowa z zamiarem przyłączenia się do Wojska Polskiego. Po zajęciu Lwowa przez wojska sowieckie wraca do Warszawy. 

1940

1 maja — w Wilnie umiera brat Światopełk Karpiński.

17 czerwca — rodzi się pierwszy syn Jakub Karpiński.

1940–1944

W czasie okupacji mieszka z rodziną w Warszawie przy ul. Bacciarellego 4.

Praca w Pracowni Architektonicznej przy Referacie Budowalnym Związku Spółdzielczego „Społem”.

Konspiracyjne zajęcia ze studentami architektury.

Realizacja przebudowy dworku w Czerniakowie.

1941

W Auschwitz ginie szwagier Zbigniewa Karpińskiego Zbigniew Drecki.

1943

11 maja — rodzi się drugi syn Wojciech Karpiński.

1944

Wybuch powstania warszawskiego zastaje go na ulicy Bacciarellego. Prowadzony na rozstrzelanie, zostaje cudem ocalony dzięki interwencji Margit Jelnickiej-Vingqvist z poselstwa szwedzkiego. Wyrzucony wraz z rodziną z Warszawy znajduje schronienie u Stanisława i Zofii Dziewulskich w Ojrzanowie koło Tarczyna. 

W ramach akcji ratowania pamiątek kultury polskiej udaje się po upadku powstania jako rzekomy robotnik firmy elektrycznej do palonej przez Niemców opustoszałej Warszawy. To przeżycie umacnia go w przekonaniu, aby poświęcić się po zakończeniu wojny odbudowie Warszawy.

1945

W styczniu 1945 wraca natychmiast do Warszawy. Spotyka na ulicy Mariana Spychalskiego, który kieruje go do Zarządu Miasta na Pradze, gdzie formuje się Biuro Odbudowy Stolicy.

Wstąpienie do Stowarzyszenia Architektów Polskich.

Mieszka w domu przy ul. Bacciarellego 4, następnie przenosi się do kamienicy przy ul. Narbutta 40, gdzie będzie mieszkał do końca życia. 

1945–1946

Praca w Biurze Odbudowy Stolicy przy inwentaryzacji zniszczeń, a także jako projektant w Wydziale Architektonicznym.

1945–1974

Członek Kolegium Sędziów Konkursowych SARP.

1946

1 lipca — rezygnacja z pracy w BOS i podjęcie pracy w Zjednoczonych Pracowniach Architektonicznych. 

1947

W styczniu mianowany Komisarzem Sekcji Polskiej Wystawy Urbanistyki i Mieszkalnictwa w Paryżu z ramienia Ministerstwa Odbudowy.

Podjęcie współpracy z Państwowym Bankiem Rolnym, dla którego projektuje dom mieszkalny przy ul. Radomskiej w Warszawie.

Realizacja biurowca Polimexu przy ul. Czackiego w Warszawie.

Projekt stoiska Państwowego Banku Rolnego na Międzynarodowe Targi w Poznaniu. 

1947–1956

Adiunkt w Zakładzie Projektowania Budynków Użyteczności Publicznej prowadzonym przez Bohdana Pniewskiego na Politechnice Warszawskiej. 

1948

Udział w konkursie SARP na Bank Rolny w Rzeszowie.

Realizacja biurowca Varimexu przy ul. Kruczej w Warszawie.

15 lipca — rodzi się trzeci syn Marek Karpiński.

1949

Kieruje pracownią Centralnego Biura Projektów Architektonicznych i Budowlanych.

Realizacja budynku Elektrimu przy ul. Czackiego w Warszawie.

Rekonstrukcja gmachu Towarzystwa Kredytowego Miejskiego przy ul. Czackiego w Warszawie.

1949–1951

Główny Projektant w Miastoprojekt Stolica-Południe.

1950

Realizacja budynku Metalexportu przy ul. Pięknej w Warszawie.

1951

Realizacja budynku PWT przy ul. Mazowieckiej w Warszawie.

W lipcu i sierpniu udział w posiedzeniach sądu konkursowego na odbudowę Teatru Wielkiego w Warszawie. 

Śmierć matki Henryki Karpińskiej.

1951–1956

Generalny projektant w Miastoprojekt Stolica-Południe.

1953

15 kwietnia — udział w Pierwszej Krajowej Naradzie Architektów.

W lipcu udział w sądzie konkursowym na Stadion Dziesięciolecia w Warszawie.

1954

Realizacja budynku mieszkalnego przy ul. Mazowieckiej w Warszawie.

Realizacja budynku mieszkalnego z salonem Motozbytu przy ul. Świętokrzyskiej w Warszawie.

Członek Rady SARP.

1955

Wygrana w konkursie na projekt Ambasady Polskiej w Pekinie. 

20 czerwca — wykład w École des Beaux-Arts w Paryżu „Urbanistyka i architektura Warszawy”.

Realizacja budynków mieszkalnych przy ul. Marszałkowskiej między Hożą a Wilczą w Warszawie.

1956

Wyjazd do Pekinu w celu poznania warunków realizacji projektu ambasady.

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.

1956–1958

Generalny projektant Ambasady Polskiej w Pekinie w specjalnie utworzonej pracowni Miastoprojekt Wschód.

Zastępca prof. Bohdana Pniewskiego w Zakładzie Projektowania Budynków Użyteczności Publicznej na Politechnice Warszawskiej.

1957

Przewodniczący kolegium sędziowskiego w konkursie na typowe budynki mieszkalne.

Członek kolegium sędziowskiego na projekt Domu Chłopa w Warszawie.

Nagroda II stopnia Komitetu Urbanistyki i Architektury za projekt biurowca Metalexportu (wraz z Tadeuszem Zielińskim).

1957–1958

Przewodniczący Komisji Nagród Komitetu Urbanistyki i Architektury.

1958

W marcu początek prac nad konkursem na Ścianę Wschodnią ulicy Marszałkowskiej w Warszawie.

Członek sądu konkursowego na gmach Polskiego Radia.

W lipcu udział w kongresie Union Internationale des Architectes (UIA) w Moskwie. Odwiedza Petersburg i Wilno, gdzie szuka grobu brata Światopełka Karpińskiego.

Wyjazd na Expo do Brukseli z grupą architektów z SARP.

W grudniu otrzymuje I nagrodę w konkursie na Ścianę Wschodnią ulicy Marszałkowskiej w Warszawie.

1958–1966

Docent przy Katedrze Projektowania i Kompozycji oraz kierownik Zakładu Projektowania Ogólnego na Politechnice Warszawskiej. 

1958–1959

Prodziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

1959

W czerwcu mianowany generalnym projektantem Ściany Wschodniej ul. Marszałkowskiej w Warszawie.

W październiku podróż do Paryża.

1960

Udział w komisji przygotowującej monografię Stanisława Noakowskiego. 

4–16 kwietnia — podróż studyjna do Holandii w poszukiwaniu rozwiązań dla Ściany Wschodniej w Warszawie. 

W lipcu wyjazd do Pekinu na uroczyste otwarcie ambasady polskiej.

Otrzymuje nagrodę I stopnia Komitetu Budownictwa Urbanistyki i Architektury za projekt ambasady w Pekinie (wraz z Jerzym Kowarskim).

1960–1970

Generalny projektant Strony Wschodniej placu Defilad w Warszawie w Pracowni Miastoprojekt Śródmieście.

1963

Odznaczony Złotą Odznaką Odbudowy Warszawy.

Udział w kongresie Union Internationale des Architectes w Hawanie, gdzie wygłasza odczyt „Uprzemysłowione metody budownictwa w Polsce”.

1963–1965

Prezes warszawskiego oddziału SARP.

1964

Odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu odrodzenia Polski.

W lutym pracuje nad konkursem na plac Zwycięstwa w Warszawie.

W listopadzie podróż do Włoch z cyklem wykładów „Architektura współczesna w Polsce i Warszawie” na uniwersytetach w Mediolanie, Padwie, Palermo, Turynie i Wenecji.

1964–1969

Członek Zespołu Kierunkowego Budownictwa Podzespołu Architektury i Urbanistyki Sekcji Technicznej Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego.

1964–1973

Członek Techniczno-Ekonomicznej Rady Naukowej przy Prezydium Stołecznej Rady Miasta Warszawy oraz Komisji Nagród przy Ministrze Budownictwa. 

1965

Przewodniczący Komitetu Wykonawczego Obchodów Pięćdziesięciolecia Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. 

1965–1973

Członek Komisji Konkursów Union Internationale des Architectes oraz Sekcji Budownictwa Komitetu Nagród Państwowych. 

1966

W kwietniu otrzymuje tytuł profesora nadzwyczajnego nauk technicznych. 

Pracownia Ściany Wschodniej zostaje przeniesiona na ul. Królewską 27 w Warszawie.

W maju powołany na stanowisko profesora w Katedrze Projektowania Ogólnego i Architektury Krajobrazu Politechniki Warszawskiej. 

W listopadzie podróż do Helsinek.

1966–1971

Zastępca przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Urbanistyki i Architektury Union Internationale des Architectes oraz zastępca przewodniczącego Rady Naukowej Instytutu Gospodarki Mieszkaniowej.

1966–1974

Kierownik Katedry Projektowania Budynków Użyteczności Publicznej.

1967

Członek Komitetu Nagród Państwowych.

24–30 lipca — podróż do Helsinek, wykład „O współczesnej architekturze Warszawy” na Technicznym Uniwersytecie Helsińskim. 

20–31 sierpnia — członek jury międzynarodowego konkursu na projekt centrum dzielnicy Espoo w Helsinkach. 

1968

9 maja — aresztowanie syna Jakuba Karpińskiego za udział w wydarzeniach Marca ’68 na Uniwersytecie Warszawskim (zwolniony z więzienia we wrześniu). Za udział w wydarzeniach Marca ’68 relegowano z uczelni najmłodszego syna Marka Karpińskiego. 

1969

6–9 lutego — uczestnik narady SARP we Wrocławiu.

20–26 kwietnia — członek komisji konkursowej Union Internationale des Architectes w Kopenhadze.

27 maja — ponowne aresztowanie Jakuba Karpińskiego.

28 maja — rewizja Urzędu Bezpieczeństwa w mieszkaniu przy ul. Narbutta 40.

9–11 listopada — uczestnik zjazdu SARP w Lublinie.

1970

9–24 lutego — Toczył się w Warszawie proces w tzw. sprawie taterników. Jakub Karpiński otrzymał wyrok czterech lat więzienia (oskarżany o kontakty z paryską „Kulturą”). Po procesie został osadzony w więzieniu w Strzelcach Opolskich, skąd wyszedł w czerwcu 1971. 

12–14 czerwca — członek Kolegium Sędziowskiego w Kazimierzu Dolnym.

W lipcu członek komisji konkursowej Union Internationale des Architectes w Londynie.

1971

17–22 kwietnia — członek komisji konkursowej Union Internationale des Architectes w Paryżu.

1–2 czerwca — udział w konferencji PAN w Nowych Tychach.

14 lipca — nominacja na dziekana Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

1972

13 stycznia — przewodniczący kolegium sędziowskiego konkursu na plac Zwycięstwa w Warszawie.

15–21 czerwca — podróż do Malmö.

18 lipca — Nagroda Honorowa SARP za wybitne zasługi dla rozwoju architektury polskiej. 

Państwowa Nagroda I stopnia.

20–28 sierpnia — konferencja „Planning and designing of tall buildings” w Bethlehem w USA, odwiedza Nowy Jork i Filadelfię.

17–30 września — udział w XI Kongresie Union Internationale des Architectes w Warnie.

Otwiera w Łowiczu stałą wystawę poświęconą Stanisławowi Noakowskiemu.

W listopadzie wygłasza referat „Problemy funkcji przestrzennych budynków wysokich” na Konferencji Polskiej Grupy Międzynarodowego Stowarzyszenia Mostów i Konstrukcji.

1972–1973

Zastępca przewodniczącego Komitetu PAN na II Kongresie Nauki.

1972–1974

Dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.

1973

W maju podróż do Helsinek i Oulu w Finlandii. 

22–25 maja — podróż do Wiednia i Belgradu.

26–29 czerwca — udział w II Kongresie Nauki.

4–16 lipca — otwarcie wystawy poświęconej twórczości Zbigniewa Karpińskiego w siedzibie SARP w Warszawie. 

1974

2 lutego — członek komisji sędziowskiej konkursu na Łuk Siekierkowski.

7–9 listopada — udział w seminarium o nauce projektowania w Kazimierzu nad Wisłą.

1976 

6 października — przejście na emeryturę. 

1977

13–14 maja — udział w zjeździe SARP w Krakowie.

1978

17 kwietnia — udział w Walnym Zjeździe SARP w Warszawie.

Syn Jakub Karpiński wyjeżdża na Zachód.

1981

11–12 grudnia — udział w Kongresie Kultury Polskiej w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. 

13 grudnia — wprowadzenie stanu wojennego, syn Marek Karpiński został internowany.

17 grudnia — syn Wojciech Karpiński znalazł się (pomyłkowo, bo przebywał w USA) na oficjalnej liście internowanych „ekstremistycznych działaczy «Solidarności» oraz innych nielegalnych organizacji”. 

1983

19 marca — Zbigniew Karpiński umiera w Warszawie w wieku 77 lat.


Spis zrealizowanych projektów

1. Gmach Sądów w Gdyni, Plac Konstytucji, 1934-1936 r., współautorzy: Tadeusz Sieczkowski, Roman Sołtyński

2. Willa w Kębinach pod Łodzią, ul. Leśnych Duszków 2, 1936-1938 r., zleceniodawca: Robert Biederman

3. Dom mieszkalny w Łodzi, Al. Kościuszki 45, 1937-1939 r., zleceniodawca: Eisertowie współautor: inż. Franciszek Brunon Haessner

4. Willa w Warszawie, ul. Sułkowskiego, 1938 r., zleceniodawca: Czernichowski

5. Ośrodek Wychowania Fizycznego w Warszawie, ul. Podskarbińska 11, współautor: Maciej Nowicki

6. Dworek w Czerniakowie (przebudowa), Warszawa, ul. Bernardyńska 1, 1940 r., zleceniodawca: Wojciech Zatwarnicki

7. Biurowiec Polimex w Warszawie, ul. Czackiego 7/9/11, 1946-1948 r., zleceniodawca: Polimex, współautor: Tadeusz Zieliński

Dom mieszkalny w Warszawie, ul. Szczęśliwicka, 1947 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny

9. Stoisko Państwowego Banku Rolnego na Ogólnokrajowej Wystawie Rolniczej w Poznaniu, 1947 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny, nagroda: srebrny medal

10. Polskie Stoisko na Międzynarodowej Wystawie Urbanistyki i Mieszkalnictwa w Paryżu, 1947 r., zleceniodawca: Ministerstwo Odbudowy, współautor: Jerzy Sołtan, nagroda: Grand Prix

11. Budynek mieszkalny w Warszawie, ul. Radomska 10/12, 1948 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny, współautor: Hieronim Karpowicz

12. Budynek biurowy Varimex w Warszawie, ul. Krucza 20/22, 1948 r., zleceniodawca: Varimex, współautor: Tadeusz Zieliński

13. Gmach Towarzystwa Kredytowego Miejskiego w Warszawie (odbudowa), ul. Czackiego 21, 1949 r., zleceniodawca: Państwowy Bank Rolny, współautor: Tadeusz Zieliński

14. Biurowiec Metalexportu w Warszawie, ul. Piękna róg Mokotowskiej, 1950 r., zleceniodawca: Metalexport, współautor: Tadeusz Zieliński, nagroda: II stopnia Komitetu Urbanistyki i Architektury

15. Budynek Państwowych Wydawnictw Technicznych w Warszawie, ul. Mazowiecka 2/4, 1950 r., realizacja: 1951 r., zleceniodawca: Państwowe Wydawnictwa Techniczne, współautor: Tadeusz Zieliński

16. Budynek biurowy NOT w Warszawie, ul. Świętokrzyska 14, 1950-1952 r., realizacja: 1956 r., zleceniodawca: NOT

17. Budynek biurowy Polimex/Elektrim w Warszawie, ul. Czackiego 15/17, 1954 r., zleceniodawca: Polimex, współautor: Tadeusz Zieliński

18. Budynek mieszkalny z salonem Motozbytu w Warszawie, ul. Świętokrzyska 16/18, 1952-1955 r.

19. Budynek mieszkalny w Warszawie, ul. Mazowiecka 3/5, 1953-1955 r., współautor: Halina Woźniak

20. Osiedle mieszkaniowe w Warszawie, Krucza/Wilcza/Hoża/Marszałkowska, 1956 r., realizacja: 1958-1959 r., zleceniodawca: Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych Południe

a. Budynek mieszkalny z salonem Air France, ul. Krucza 21 i ul. Hoża 19, współautor: Halina Zielenicka

b. Budynek mieszkalny z przedszkolem, ul. Krucza 19, współautor: Tadeusz Niezabitowski

c. Budynek mieszkalny, ul. Krucza 17, współautor: Tadeusz Niezabitowski

d. Domy mieszkalne, ul. Marszałkowska 74 i 68/70, współautor: Halina Woźniak

21. Ambasada Polska w Chinach, Pekin, 1956-1960 r., współautorzy: Jerzy Kowarski, Zofia Kowalska, Alina Scholtz, Krystyna Dobrowska, Jacek i Hanna Żuławscy, nagroda: I stopnia Komitetu Urbanistyki i Architektury

22. Strona Wschodnia ulicy Marszałkowskiej w Warszawie, ul. Marszałkowska 100-122, 1958-1969 r., nagrody: Nagroda Państwowa Indywidualna I Stopnia 1972, Nagroda Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych 1972

a. Dwa wieżowce mieszkalne, ul. Chmielna 35 i Zgoda 13, współautor: Zbigniew Wacławek, konstrukcja: Włodzimierz Wojnowski

b. Wieżowiec mieszkalny, ul. Świętokrzyska 35, współautorzy: Jan Klewin, Marcin Bogusławski, konstrukcja: Włodzimierz Wojnowski

c. Dwa domy towarowe „Wars” i „Sawa”, współautorzy: Jerzy Jakubowicz, Piotr Zajlich, Ludwik Borawski, konstrukcja: Stanisław Więcek

d. Dom towarowy i młodzieżowy „Junior”, współautor: Zbigniew Wacławek, konstrukcja: Stanisław Więcek

e. Dom towarowy „Sezam”, współautor: Andrzej Sierakowski, konstrukcja: Jan Kopciowski

f. Rotunda PKO, współautor: Jerzy Jakubowicz

g. Biurowiec Universal, współautorzy: Jerzy Jakubowicz, Jerzy Kowarski

h. Dwa budynki mieszkalne i dom mody, ul. Chmielna 34 i Chmielna 36, współautor: Jerzy Kowarski

i. Budynek mieszkalny z barem i sklepami, ul. Widok 24 i Widok 26, współautorzy: Jan Bogusławski, Bohdan Gniewiewski

j. Budynki mieszkalne, ul. Złota 6 i Złota 11, współautorzy: Zbigniew Wacławek, Romuald Widera

k. Budynki mieszkalne, ul. Moniuszki 10 i Zgoda 12, współautor: Jan Klewin

l. Odbudowa budynku z kawiarnią „Adria”, ul. Moniuszki 8, współautorzy: M. Koczow, Jerzy Wasilewski

 

Nakładem Domu Spotkań z Historią ukazały się bogato ilustrowany tom Zbigniewa Karpińskiego Moje wspomnieniaZOBACZ

Tom opracował Wojciech Karpiński. Zamiast posłowia: Jakub Karpiński „Dom”, Marek Karpiński „Mój ojciec”